Men onderscheidt een hoger gedeelte en een lager gedeelte in de Ardennen, de Hoge respectievelijk de Lage Ardennen. De Hoge Ardennen liggen in het (noord)oosten; hier vindt men dan ook de hoogste toppen die tot ver over de zeshonderd meter kunnen reiken. Zo is de hoogste heuvel de in de Hoge Venen gelegen Signal de Botrange (694 meter). Een andere topper is de in het noorden van de provincie Luxemburg gelegen Baraque de Fraiture (652 meter).
De Lage Ardennen liggen in het (zuid)westen, in het zuiden van de provincies Henegouwen, Namen en Luxemburg alsmede in het aangrenzende Frankrijk. De heuvels komen hier over het algemeen niet boven de vijfhonderd meter uit.
Vanwege het feit dat de Ardennen een laaggebergte zijn en niet vlak aan zee liggen is het klimaat anders dan in westelijk België. De Ardennen vormen de eerste hindernis voor buien die vanaf zee komen en zijn daarom zeer regenrijk. Ook is het er vanwege de hoogte over het algemeen wat koeler. Dit brengt met zich mee dat in strengere winters er flink wat sneeuw kan liggen waardoor de wintersport er kan worden beoefend.
De Ardennen zijn ook dicht bebost met als gevolg dat er veel wilde dieren verblijven zoals wilde zwijnen, herten, roofvogels, lynxen en dergelijke.
Talloze kleine rivieren vinden hun oorsprong in het Ardense heuvelland, bijvoorbeeld de Amblève (Amel), de Ourthe en de Semois. In een aantal daarvan zijn stuwmeren aangelegd zoals onder andere bij Eupen en Robertville.
Eveneens zijn er veel grotten in de Ardennen te vinden, vooral druipsteengrotten die in de kalksteenlaag zijn ontstaan. Bij het plaatsje Han-sur-Lesse heeft het riviertje de Lesse doordat ze gedeeltelijk ondergronds gaat een grottenstelsel doen ontstaan.
De Ardense huizen zijn dikwijls gebouwd met natuursteen afkomstig van steengroeven in de eigen streek wat soms zeer karakteristieke dorpjes tot gevolg heeft. In de Ardennen zijn de huizen daarom niet grijs, in de Fagne-Famenne wel.
De Ardennen zijn vanwege haar afgelegen ligging nooit dicht bevolkt geweest en ook tegenwoordig wonen er nog steeds niet veel mensen. Alleen aan de randen ervan komen enkele grote steden voor zoals Luik (Liège) en Namen (Namur). Veel belangwekkende gebeurtenissen hebben zich in de Ardennen dan ook in het verleden niet voorgedaan. In de nadagen van de Tweede Wereldoorlog is er echter nog wel hevig gevochten in dit gebied. Aan het einde van 1944 deden de Duitsers namelijk nog een laatste grote aanval tegen de Geallieerden, het bekende Ardennenoffensief waarbij veel beschadigingen werden aangericht waardoor diverse oude historische kernen werden vernietigd.
Bekende plaatsen
In de Belgische Ardennen:
Aarlen (Arlon)
Bastenaken (Bastogne)
Bertrix
Bouillon
Chimay
Couvin
Dinant
Durbuy
Eupen
Gedinne
Han-sur-Lesse
Houffalize
Hoei (Huy)
La Roche-en-Ardenne
Libramont-Chevigny
Luik (Liège)
Malmedy
Namen (Namur)
Neufchâteau
Saint-Hubert
Sankt Vith
Spa
Stavelot
Virton
Verviers
In de Franse Ardennen:
Fumay
Givet
Revin
In de Luxemburgse Ardennen:
Clervaux
Diekirch
Esch-sur-Sûre
Ettelbruck
Vianden
Wiltz